Twee ‘ogen’
Het gebouw moest zijn oorspronkelijke ruimtelijkheid in een norsige ‘jas’ terugkrijgen, vond zowel kenner als leek. Aan de jas heeft Claus en Kaan nauwelijks getornd, aldus projectarchitect Marc van Broekhuijsen. ‘De enige ingrepen aan de gevel zitten aan weerszijden van de hoofdingang. Daar hebben we het natuursteen in twee bestaande nissen vervangen door glazen panelen. Op die manier zijn twee ‘ogen’ ontstaan waardoor je naar binnen kunt kijken.’ De ogen bieden in één opslag een blik op een aantal belangrijke ruimtes: de imposante centrale hal, de moderne studiezalen op de bel-etage en de ‘ondergrondse wereld’ in het souterrain. Daarnaast huisvest het gebouw uiteraard de nodige kantoren, depots, een conferentiecentrum (in de oorspronkelijke stijlkamers), een restauratie- en een reproductieatelier.

Overweldigd door ruimte
Vooral de centrale hal ademt weer de sfeer die De Bazel in gedachte had toen hij het gebouw ontwierp, zegt Van Broekhuijsen. ‘Als je binnenkomt, kun je acht verdiepingen omhoog kijken naar de oorspronkelijke lichthoven in het dak. Je wordt overweldigd door de ruimte.’ Een prachtige trap met glazen balustrades en trapbomen (zie het kader) verbindt de hal met de ondergrondse wereld. Eén van de kluizen in dit souterrain herbergt de Schatkamer van het archief, een andere doet dienst als filmzaal. Uniek is dat een glazen wand naast de kluizen zicht biedt op het niet vrij toegankelijke depot.

Glazen ‘dozen’
Een in De Bazel veelvuldig toegepast principe is dat van een ‘tweede gevel’ achter de bestaande. Vooral om te voldoen aan de klimaatvoorschriften en ‘bombestendigheid’ in de Archiefwet. Aan beide uiteinden van de centrale hal hebben twee (Meta-)glazen constructies dezelfde functie. ‘We wilden een tentoonstellingsruimte en een studiezaal voor topstukken op de uiteinden’, vertelt Marc van Broekhuijsen. ‘De belangrijkste voorwaarde was dat ze transparant zouden zijn en tegelijk voorzien van klimaatbeheersing. Dat lukte door er glazen ‘dozen’ van te maken. Waar mogelijk is het glas geïntegreerd in vloer, plafond en kolommen. Er zijn dus geen kozijnen. Dat tekent des te meer het open karakter dat je nu in De Bazel aantreft.’

Metaglas maakt spectaculaire glazen trap voor Bazel
Met de unieke glazen trap, speciaal ontworpen en gemaakt voor De Bazel, gaat Metaglas letterlijk verder waar anderen stoppen. Metaglas vervulde, uiteraard in nauw overleg met een groot aantal partijen, de voortrekkersrol in het zeven maanden durende project. Zo werd het ontwerp van Claus en Kaan Architecten vertaald in glastekeningen, vond Metaglas de enige glasproducent in Europa die de tot acht meter lange trapbomen kon produceren en afwerken én de enige vrachtauto die ze vanuit Duitsland naar Amsterdam kon vervoeren. Alle glaspanelen in de trap zijn triple gelaagd (drie glasplaten met pvb-folie ertussen). Om ze binnen te krijgen, werd een deel van de monumentale gevel van De Bazel opengebroken. Metaglas gebruikte bij de montage speciaal voor het project gemaakte transportmiddelen. Alle bevestigingsmaterialen zijn speciaal voor het project ontworpen en vervaardigd uit roestvast staal.