De Havenmeester (blok 42B), Amsterdam

Gebouw met ruggengraat

Interview: Marian van der Waals - van der Waals/Zeinstra Architekten

Als een baken ligt Havenmeester (blok 42B) op Haveneiland Oost, aan de haven van IJburg. De starterswoningen, appartementen en penthouses in het complex kijken grotendeels uit op de haven en het IJsselmeer. Levendigheid genoeg dus op het water, maar ook in het ontwerp. Havenmeester sluit aan bij de rechtlijnigheid die Amsterdams nieuwste stadsdeel kenmerkt, maar heeft dankzij zijn transparante ‘ruggengraat’ toch een heel eigen gezicht.

‘Ik zag in Amsterdam een beeld van een figuur die over het water tuurt. Dat effect heb ik hier ook willen bereiken’, aldus architect Marian van der Waals van van der Waals/Zeinstra Architekten uit Amsterdam. ‘Tegelijk wilde ik in elk appartement, het mooie uitzicht op het noorden combineren met het zonlicht aan de zuidkant.’ Ze realiseerde die wens door de zes torens van Havenmeester ten opzichte van elkaar te laten verspringen. Daardoor ligt elk appartement aan drie kanten ‘vrij’; de drie penthouses hebben zelfs aan alle kanten vrij uitzicht.

Transparante luchtstraten

De torens rusten op een robuuste onderbouw van een ondergrondse parkeergarage en een plint met onder meer een café en een health club. Op de eerste verdieping zijn starterswoningen gerealiseerd. Daarop bevinden zich tussen de torens dakterrassen, als een soort scheepsdek. Dit dek heeft een reling, begroeiing en brede betonnen zitelementen die een roodbruine staalconstructie dragen. Die stalen ruggengraat is meteen het opvallendste element aan Havenmeester. Hij ondersteunt transparante ‘luchtstraten’, ruim drie meter brede gangpaden die de appartementen op elke verdieping met elkaar verbinden. Dankzij veel glas en lichtroosters in de vloer lijken ze in de lucht te zweven. De balustrades zijn op het eerste gezicht compleet van glas; alleen een dunne stalen omkadering die een grijsblauw raster vormt, verraadt dat dat niet zo is. In elk vak van het raster zijn verdiepingshoge schuivende panelen aangebracht.

Kop en staart

‘Wel iets anders dus dan de gemiddelde galerij’, aldus Marian van der Waals. ‘De roosters zorgen niet alleen voor licht, maar ook voor afstand tot de gevels, zodat je niet zomaar bij de buurman op zijn bord kijkt. Dankzij de schuivende panelen kunnen bewoners zelf kiezen of ze de wind willen voelen of niet. Tegelijk zorgt dat voor een zekere onregelmatigheid en levendigheid in het geheel.’ De trappenhuizen en liftschachten aan beide zijden van het complex vormen de beëindiging van de ruggengraat. De trappenhuizen zijn ook weer van glas met dunne stalen omkadering. Van der Waals: ‘Het is echt een gebouw met een kop en een staart. Ik vind het mooi om te zien hoe het zich spiegelt in de haven – en in zichzelf.’