Restauratie Nemiusklooster
Eigentijdse duurzaam thuis voor jongeren in monumentaal klooster
De Zusters van Liefde verzorgden in hun klooster aan de Nemiusstraat in ’s-Hertogenbosch jarenlang ouden van dagen. Maar de tijden veranderden en het gebouw raakte in onbruik. Tot het in bezit kwam van de Bossche woningcorporatie Zayaz, die er woonruimte voor jongeren creëerde. Architecten Ilona van Alphen en Ben Baudoin bogen zich over een passend interieur en over de restauratie van het monument, met daarbij veel aandacht voor een optimale energieprestatie.
In het kader van het project ‘Kamers met Kansen’ wonen in de voormalige verzorgingsvleugel van het klooster, gebouwd in 1935 en nu gemeentelijk monument, zo’n twintig jongeren die wat meer dan gemiddeld begeleiding in hun leven nodig hebben. Het hoofdgebouw, rijksmonument, (Amsterdamse School) moet een kleinschalig stadshotel gaan herbergen waarin de jongeren werkervaring kunnen opdoen. Dat deel van het project bevindt zich nog in de ontwerpfase. Ben Baudoin stapt het klooster graag binnen, al is het dus nog niet volledig herbestemd. ‘Het is fijn dat een gebouw dat heel lang leegstond, weer een functie heeft. En bovendien een functie die dicht bij de oorsprong ligt: aandacht bieden aan mensen die dat nodig hebben.’
Onzichtbare verduurzaming
Behalve restauratie en functiewijziging was het verhogen van de energieprestatie en het comfortniveau van het gebouw een belangrijk uitgangspunt. ‘Natuurlijk hebben we daar de nodige ingrepen voor moeten doen’, zegt Baudoin. ‘Zo zijn er systemen gekomen voor warmteterugwinning en haalt de gebouwschil, mede dankzij achterzetramen, de isolatiewaarden van nieuwbouw. Toch is de meeste verduurzaming vrijwel onzichtbaar, volledig geïntegreerd, met aandacht voor elk detail. We hebben de meeste luchtkanalen bijvoorbeeld kunnen wegwerken in bestaande schachten en kasten. De achterzetramen vallen nauwelijks op. En wat ik zelf een van de mooiste voorbeelden vind: de isolerende voorzetwanden met geluidabsorberende bamboebekleding in de gangen. Bijkomend voordeel is dat daarmee ook meteen het oubollige katholieke tegelwerk uit het zicht is. Al zijn dergelijke ingrepen vrijwel allemaal nog ongedaan te maken: we hebben steeds zorgvuldig afgewogen waar we authentieke details wilden behouden en waar een nieuwe ‘laag’ moest komen om een huiselijke, uitnodigende sfeer te scheppen.’
Koesteren van een gebouw
Lang niet alle kloosterkenmerken zijn dus weggemoffeld of rigoureus uitgebroken. De authentieke stalen ramen, de zware eiken voordeur en het sierstucwerk op de hoge plafonds zijn bijvoorbeeld gebleven. Onderdeel van de nieuwe laag zijn meer kleur en invallend licht. Zo heeft elke kamer een eigen identiteit dankzij een opvallend sfeerbepalende gekleurde wand en profiteren de nieuw gebouwde kamers op de voorheen donkere zolder van een zee van daglicht via dakramen en dakkapellen. Baudoin: ‘Feitelijk hebben we alleen willen ingrijpen waar het niet anders kon. Duurzaamheid is in mijn beleving óók het koesteren van een gebouw.’
Projectinformatie
- Locatie
- 's-Hertogenbosch
- Opdrachtgever
- Zayaz Woon & Ongewoon, ‘s-Hertogenbosch
- Architecten bureau
- Baudoin Van Alphen architecturen- interieurarchitecten bna
- Ontwerp
- Ben Baudoin
- Bouwbedrijf
- Aannemersbedrijf Nico de Bont, Vught
- Jaar van realisatie
- 2011
- Deel dit project
